"Kuşkuculuk" akımının temel sorunsalı, gerekçeleri ve örneklerini "Felsefe Akımları" dizimizin ikinci bölümünde, East Carolina Üniversitesi'nden Dr. Ümit Yalçın ile incelemeye devam ediyoruz.
Geçen hafta başladığımız "Felsefe Akımları" dizisine, bıraktığımız yerden devam ediyoruz.
"Hiç kimsenin olmadığı bir ormanda bir ağaç devrilse ses çıkar mı?"
Bu soruya metafizik ve epistemoloji nasıl farklı yaklaşır?
Felsefenin bu iki temel alt alanını nasıl ayrıştırmalıyız?
-- / --
Bu haftaki tartışmamızın odağı epistemoloji içinde yer alan ve tarihsel kökleri çok gerilere uzanan "kuşkuculuk" ('scepticism') düşüncesi.
'Kuşkuculuk'un temek çıkış noktası, tekil örnekleri bir yana bırakacak olursak, neden-sonuç ilişkilerinin doğasıdır.
Bu çerçevede kuşkucu yaklaşım, bilgiyle ilgili bir iddia içeren (bilimden gündelik hayata, ilahiyattan felsefe'nin alt alanlarına kadar) her alanda sorgulama yapar.
Tekil örneklerden kastım şu: Algının güvenilirliği, dış dünyanın varlığı, rüya/gerçek ayrımı, Tanrı inancı gibi pek çok konuda felsefeciler kuşkucu görüşler öne sürmüşlerdir.
Ama bütün Kuşkucu senaryoların ardında neden-sonuç ilişkilerini sorgulayan ve anlamamızda fayda olacak genel ve ortak bir yapı var.
Konuğumuz Dr. Ümit Yalçın, kuşkuculuk akımının ana omurgasını oluşturan bu neden-sonuç ilişkilerinin ne şekilde sorgulanabileceğini analiz edecek.
-- / --
Kuşkuculuk düşüncesinin tekil örneklerinden birisi son zamanlarda 4. bölümü gösterime giren Matrix filminde en başından beri işleniyor.
Kimi sorular zamanın teknolojik gelişmelerine göre şekillendirilerek farklı biçimde ifade ediliyor olsa da altta yatan düşünce aynı.
17. yüzyılda Descartes, var olduğunu sandığımız gerçeklik, bir rüyanın veya kötü bir ruhun yarattığı bir yanılsama olabilir mi diye sormuştu.
Matrix filmi de şimdi aynı soruyu simulasyon teknolojisi üzerinden soruyor.
Açık Bilinç'te zaman zaman felsefe içerikli programlar yapıyoruz.
Fakat seri olarak,"Felsefe Akımları" serisinden başka bir de 2022'de başladığımız "Felsefe Portreleri" serisi var.
Platon ve Aristoteles ile başladığımız bu seriye de bu yıl başka portrelerle devam ediyor olacağız.
Felsefe Portreleri serisinin ilk programında Dr. Chryssi Sidiropoulou, Platon düşüncesini anlatmıştı:
Aynı serinin ikinci programında da, Dr. Lale Levin Basut, Aristoteles düşüncesini anlatmıştı:
-- / --
"Kuşkuculuk", bir felsefe akımı olarak hem batı hem doğu toplumlarında Antik Yunan döneminden de gerilere gidiyor.
Konu uzun, zaman kısa! Yine de bu programla kuşkuculuk düşüncesinin en temel çıkış noktasını ve gerekçesini aktarmış olacağımızı umuyorum.
